تکرار تجربه باکو؛ خواب اسرائیل برای سه همسایه ایران
بررسی عملکرد رژیم صهیونیستی از طریق حضور آژانس توسعه بین‌الملل خود (ماشاو) در همسایگان شمال شرقی ایران، شباهت‌های قابل توجهی با فعالیت‌های اولیه این رژیم در کشور آذربایجان را به نمایش می‌گذارد. به همین خاطر لازم است ایران با تقویت روابط خود با همسایگان مانع نفوذ بیشتر این رژیم شود.
با فروپاشی شوروی در سال 1991، کشورهای مختلفی به دنبال استقلال خود از اتحاد جماهیر شوروی جدا شدند. رژیم صهیونیستی به دلایل متعددی از نزدیکی این کشورها به جمهوری اسلامی ایران نگران بود.این نگرانی ناشی از اشتراکات تاریخی و جغرافیایی بین این کشورها و ایران، اکثریت مردم مسلمان آنها و ترس از تأثیرگذاری انقلاب اسلامی بر مردم این سرزمین‌ها بود. در این راستا، رژیم صهیونیستی، با توجه به استراتژی پیرامونی گلدن مایر، به دنبال گسترش نفوذ خود در این کشورها و خروج از انزوای سیاسی خود بود.به همین دلیل، این رژیم به سرعت استقلال این کشورها را به رسمیت شناخت و اقدام به تأسیس سفارت در آنها کرد. صهیونیست‌ها با استفاده از ابزارهای مختلف، مانند آژانس توسعه بین‌الملل خود (ماشاو)، سعی کردند نفوذ خود را در این کشورها تقویت کرده و ارتباطات آنها با جمهوری اسلامی ایران را مختل کنند. این اقدامات باعث شد کشورهای تاجیکستان، ترکمنستان و قرقیزستان به محلی مهم برای فعالیت‌های ماشاو تبدیل شوند. در ادامه برخی فعالیت‌های ماشاو در کشورهای آسیای میانه آورده شده است:
فعالیت‌های ماشاو در تاجیکستان
رژیم صهیونیستی در سال 1991 استقلال جمهوری تاجیکستان را به رسمیت شناخت و در سال 1992، روابط دیپلماتیک بین جمهوری تاجیکستان و رژیم صهیونیستی برقرار شد. برای این رژیم، تاجیکستان فرصت‌هایی را در زمینه‌های فناوری و کشاورزی فراهم می‌آورد ضمن این‌که موقعیت جغرافیایی تاجیکستان به تقویت نفوذ این رژیم در پیرامون ایران کمک می‌کند. در همین زمینه ماشاو برنامه‌های متنوعی برای همکاری در حوزه‌هایی مانند آب، کشاورزی، سلامت، اشتغال زنان در این کشور دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود: – به اذعان سایت وزارت امور خارجه تاجیکستان، نمایندگان جمهوری تاجیکستان به دوره‌های آموزشی ماشاو (که به طور منظم در سرزمین‌های اشغالی برگزار می‌شود) دعوت می‌شوند.– در سال 2000 گروهی از کارشناسان سلامت و کشاورزی صهیونیست به تاجیکستان سفر کردند.– در سال 2006 گروهی از متخصصان و چشم‌پزشکان صهیونیستی به تاجیکستان سفر کرده و به همراه همکاران تاجیک خود 40 عمل جراحی در مرکز چشم‌پزشکی تاجیکستان انجام دادند.
– در سال ۲۰۱۱ پروژه‌های اجراشده توسط افراد آموزش‌دیده در کارگاه‌های مرکز آموزشی کارمل ماشاو (MCTC) با همکاری کمیسیون همکاری اقتصادی سازمان ملل در امور اروپا (UNECE) در تاجیکستان افتتاح شدند. مطابق با ادعای کارمل، این پروژه‌ها شامل مشارکت در توسعه طرح اصلاحات ارضی در مناطق روستایی است که فرصتی برای زنان جهت دریافت زمین و ایجاد مزارع فراهم می‌کند. از دیگر پروژه‌ها می‌توان به پژوهشی درباره راهکارهای گسترش کسب‌وکارهای خانگی برای زنان خانه‌دار اشاره کرد.– در سال 2019 ماشاو در همکاری با سازمان جهانی غذا (فائو) در تاجیکستان اقدام به اهدای 70 سیستم آبیاری به زنان کشاورز کرد.
– در سال 2022 فرستاده ویژه ماشاو در امور آب در دومین کنفرانس دوشنبه که در تاجیکستان و در چارچوب «دهه بین‌المللی اقدام: آب برای توسعه پایدار» برگزار شد، شرکت کرد. او در راستای تقویت وجهه رژیم صهیونیستی، این رژیم را به‌عنوان نمونه‌ای ذکر کرد که در آن هدف تأمین آب پاک برای همه حتی در شرایط دشوار قابل دستیابی است.اهدای سیستم آبیاری به کشاورزان زن تاجکستان توسط ماشاو
فعالیت‌های ماشاو در ترکمنستان
کشور ترکمنستان به دلیل داشتن چهارمین ذخایر اثبات شده گاز، همسایگی با ایران، قرارگرفتن در مسیرهای مهم کریدوری و جمعیت مسلمان با هدف مشروعیت‌بخشی به رژیم در میان کشورهای اسلامی برای رژیم صهیونیستی مهم است. لذا رژیم صهیونیستی از ابتدای استقلال ترکمنستان از شوروی در سال 1991 این کشور را به رسمیت شناخت و روابط دیپلماتیک برقرار کرد. بر این اساس طرفین چندین توافق‌نامه مانند توافق‌نامه همکاری در زمینه فرهنگ، آموزش و علم، بهداشت و پزشکی، گردشگری، توافق‌نامه ترویج سرمایه‌گذاری‌ها و حفاظت متقابل امضا کردند.در این میان ماشاو نیز فعالیت‌هایی را در ترکمنستان انجام داده است. در آوریل 2023 جلسه‌ای در وزارت امور خارجه ترکمنستان برگزار شد که در آن هیئتی از رژیم صهیونیستی به رهبری الی کوهن، وزیر امور خارجه این رژیم و هیئت ترکمنستانی به رهبری رشید مرادوف وزیر امور خارجه ترکمنستان حضور داشت. در این دیدار رژیم صهیونیستی اعلام کرد که آماده است تجربیات خود را از طریق ماشاو با ترکمنستان به اشتراک بگذارد.
فعالیت‌های ماشاو در قرقیزستان
قرقیزستان به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود و جمعیت مسلمان فرصتی برای رژیم برای گسترش نفوذ در آسیای مرکزی مطرح است. وزیر کار، تامین اجتماعی و مهاجرت و معاون وزیر آموزش و علوم جمهوری قرقیزستان در سال 2023 از مرکز آموزش کارمل، وابسته به ماشاو بازدید کردند و با مدیران این مرکز در مورد علاقه قرقیزستان به گسترش آموزش عمومی و حرفه‌ای بحث و تبادل نظر کردند. پروژه‌های افتتاح شده به دست افراد آموزش دیده در کارگاه های مرکز آموزشی کارمل (MCTC) با مشارکت کمیسون همکاری اقتصادی سازمان ملل در امور اروپا (UNECE) به تاریخ دسامبر ۲۰۱۱ در کشور قرقیزستان به شرح زیر است:– مشارکت موفق برای تغییر در روند و شاخص‌های دریافت وام بانکی (MICRO CREDIT) برای زنان کارآفرین – برگزاری کارگاه‌هایی با موضوع کسب و کار به همراه UNDP کنفرانس منطقه‌ای زنان کارآفرین نمایشگاه کسب و کار منطقه‌ای– پروژه کاربرد تجربه رژیم صهیونیستی برای زنان کارآفرین در قرقیزستان– دوره پرورش گاو در قرقیزستان در سال 2018
لزوم تقویت روابط ایران با همسایگان برای جلوگیری از نفوذ اسرائیل
با توجه به گسترش حضور منطقه‌ای جمهوری اسلامی تا نزدیکی رژیم صهیونیستی، متقابلا رژیم صهیونیستی برای فرار از این تنگنا به دنبال حضور خود در مرزهای ایران و گسترش آن است. رژیم صهیونیستی با گسترش و تقویت روابط خود با همسایگان شمالی ایران از طریق ماشاو، علاوه بر گسترش نفوذ خود در این کشورها، مشروعیت‌بخشی به خود، ارائه تصویر مثبت از خود و تخریب چهره ایران در بین مردم این سرزمین‌ها به دنبال وابستگی این کشورها در بخش‌های مختلف سیاسی و اقتصادی همچون زمینه‌های کشاورزی، آب، زیست محیطی و مسائل زنان و کودکان است.نوع، مدل و حوزه فعالیت‌های ماشاو در این کشورها تایید کننده این گزاره است. بنابراین، جمهوری اسلامی باید با فعالیتی پررنگ‌تر و شناختی عمیق‌تر از وضعیت و نیازهای همسایگان، ارتباط خود را با آنها تقویت کند. این اقدام می‌تواند از تکرار تجربه تلخ حضور رژیم صهیونیستی در کشور آذربایجان در میان همسایگان شمال شرقی ایران جلوگیری کند. شواهد حاکی از آن است که میزان نفوذ آژانس ماشاو در کشورهایی مانند تاجیکستان، ترکمنستان و قرقیزستان به سطح حضور آن در کشور آذربایجان نمی‌رسد؛ موضوعی که فرصتی مهم برای ایران فراهم می‌کند تا با شناخت بهتر دغدغه‌ها و نیازهای این همسایگان، روابط نزدیک‌تر و مؤثرتری با آنها برقرار سازد تا مانع نفوذ جدی رژیم در این کشورها شود.
