شرارت غرب علیه ایران
صدور قطعنامه ضدایرانی شورای حکام اثر مخرب بر تعاملات آینده خواهد داشت
قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی عضو برجام درباره برنامه هسته‌ای ایران روز چهارشنبه هفته گذشته با ۲۰ رأی موافق، ۲ رأی مخالف و ۱۲ رأی ممتنع در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصویب شد. در این قطعنامه که توسط انگلیس، فرانسه و آلمان ارائه شده است، از ایران خواسته شده تا درباره ذرات اورانیوم کشف شده در ۲ سایت توضیح دهد، همکاری با آژانس را بهبود ببخشد و از تصمیم خود برای لغو انتصاب بازرسان باتجربه آژانس بازگردد.
این در حالی است که منشأ موضوع ۲ مکان به اتهاماتی برمی‌گردد که از سوی یک طرف ثالث بد نیت، یعنی رژیم اسرائیل مطرح شده است. آژانس در گزارش‌های قبلی خود به چهار مکان اعلام نشده اشاره کرده بود و اطلاعاتی را درخواست می‌کرد که بعدا توسط ایران ارائه شد و در نتیجه تعداد مکان‌ها توسط آژانس به ۲ مورد کاهش یافت. فرض نادرست مکان‌های اعلام‌نشده که مبتنی بر اطلاعات غیرمعتبر بود، در نتیجه همکاری‌های گسترده ایران در چارچوب بیانیه مشترک اصلاح شد.
ادعاهای سه کشور اروپایی
از طرفی پیش از این ایران اعلام کرده که در موافقتنامه پادمان جامع بین ایران و آژانس به صراحت بیان شده که کشورمان حق حاکمیت خود برای اعتراض به لغو انتصاب بازرسان آژانس، نه‌تنها در زمان پیشنهاد انتصاب، بلکه در هر زمان دیگری پس از انتصاب را نیز برای خود محفوظ می‌دارد. در حال حاضر هم تعداد کل ۱۲۰ بازرس منصوب شده برای ایران در اختیار آژانس است. این به وضوح نشان می‌دهد که ایران تمایل دارد آژانس را قادر سازد تا وظایف خود را با بهره‌مندی از بازرسان مختلف باتجربه انجام دهد.
در این قطعنامه پیشنهادی اروپایی‌ها همچنین ادعا شده که ایران تعهدات خود در زمینه پادمان‌های پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را نقض کرده است.در قطعنامه شتابزده و غیرسازنده تروئیکا ادعا شده است که در صورت عدم «همکاری لازم، کامل و بدون ابهام ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حل‌وفصل همه مسائل پادمانی باقی‌مانده» ممکن است از مدیرکل آژانس خواسته شود که یک «ارزیابی جامع و به‌روز شده در مورد احتمال حضور یا استفاده از مواد هسته‌ای اعلام نشده در ارتباط با مسائل باقی‌مانده گذشته و حال، در مورد برنامه هسته‌ای ایران، بر اساس اطلاعات موجود ارائه کند.»
از جانبداری آژانس تا هشدار گروه همفکر
این درحالی است که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تأسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده و هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند. ایران نیز به همکاری خود با آژانس در چارچوب موافقتنامه جامع پادمان ادامه داده و تأکید دارد که مسائل باقی‌مانده با رویکرد حرفه‌ای و بدون جانبداری آژانس قابل حل است.
پیش از آغاز رأی‌گیری درباره این قطعنامه، کشورهای موسوم به گروه همفکر، با صدور بیانیه‌ای مشترک، تصویب قطعنامه علیه ایران را اشتباه محاسباتی خوانده و هشدار دادند که چنین اقدامی نتیجه معکوس خواهد داشت. آنها از کشورهای عضو شورا خواستند که در برابر تلاش‌ها برای سیاسی کردن مسائل پادمانی مقاومت کرده و به این قطعنامه رأی موافق ندهند. جمهوری اسلامی ایران نیز پیش‌تر هشدار داده بود که هرگونه اقدام سیاسی در شورای حکام، با واکنش متناسب، مؤثر و فوری مواجه خواهد شد.
این اقدام با واکنش مقامات رسمی دیپلماسی ایران نیز همراه بوده است. سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در واکنش به قطعنامه غیرسازنده انگلیس، فرانسه و آلمان در شورای حکام هشدار داد: «مسئولیت عواقب منفی این رفتار بر فضای مثبت مورد نیاز در تعاملات ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برعهده سه کشور اروپایی است.»
راهبرد داخلی قطعنامه
علی‌رغم همه تحولات فوق برخی معتقدند که قطعنامه مذکور راهبرد دیگری را زیر پوستین مسائل دیپلماتیک دنبال می‌کند و آن هم راهبردی داخلی برای ابراز دخالت کشورهای پشت این قطعنامه در انتخابات ایران است. شورای حکام آژانس بین‌المللی اتمی، قطعنامه ضد ایرانی خود را در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۴ صادر کرد تا بتواند با هراس‌افکنی در جامعه و ترساندن مردم از سایه جنگ و تحریم، مانع از مشارکت در انتخابات شود.
می‌توان گفت که این قطعنامه کاربرد داخلی و یک سیگنال انتخاباتی به جریان غرب‌گرا دارد و صادرکنندگان آن به دنبال پایان مسیر دیپلماسی عزتمندانه‌ای هستند که در دولت سیزدهم توسط شهید رئیسی و شهید امیرعبداللهیان شکل گرفت. این ادعا دور از حقیقت هم نیست کمااینکه در سال‌های پیش تلاش سفرا و دولتمردان این کشورهای اروپایی برای مداخله در مسائل کشور را شاهد بوده‌ایم.
شیطنت‌های سفرای آلمان و انگلیس در سال 1401 مشهود بود و اکنون آنها فرصت را برای اقدامی مجدد و عملیاتی ترکیبی این‌بار علیه مشارکت و وحدت انتخاباتی مردم در نظر دارند.
یک نامه دیگر این‌بار به شورای امنیت
اما ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود و روز گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه سه کشور اروپایی عضو برجام بدون اشاره به ریشه‌های واقعی مربوط به وضعیت کنونی توافق هسته‌ای در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد، کشورمان را به نقض این توافق هسته‌ای حاصل‌شده در سال ۲۰۱۵ متهم کرده‌اند. انگلیس، فرانسه و آلمان در این نامه به صورت مستقیم ایران را به کلید زدن ساز و کار موسوم به «مکانیسم ماشه» تهدید نکرده‌اند؛ اما خاطرنشان کرده‌اند که قطعنامه 2231 که برای تأیید برجام صادر شده 18 اکتبر 2025 به پایان می‌رسد. در بخشی از این نامه آمده است: «تنش‌آفرینی‌های هسته‌ای ایران باعث تهی شدن برجام و کاهش ارزش منع اشاعه‌ای آن شده است.»
هدف تروئیکای اروپایی، تلاش برای افزایش فشار بر ایران در شورای امنیت و خرید زمان برای یک راهکار سیاسی قبل از اتمام اختیاراتشان برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران از طریق کلید زدن مکانیسم ماشه است.
واکنش ایران
ایران در نامه روز گذشته خود تصریح کرده بود که تصمیم این کشور برای اتخاذ اقدامات اصلاحی کاملا مطابق با حق ذاتی‌اش طبق بندهای 26 و 36 برجام در واکنش به خروج یک‌جانبه آمریکا از این توافق و همچنین عدم پایبندی سه کشور اروپایی به تعهدات خود صورت گرفته است. نمایندگی ایران در این نامه خاطرنشان کرد: «هدف این تصمیم ایران که یک سال کامل پس از خروج غیرقانونی ایالات متحده و شکست سه کشور اروپایی در اجرای تعهدات لغو تحریم‌ها اتخاذ شد، کاملا واضح بود؛ بازگرداندن تعادل در تعهدات متقابل و منافع تحت برجام.» در این نامه همچنین آمده است: «این ادعا که تروئیکای اروپایی به‌طور مداوم به تعهدات خود در برجام پایبند بوده، نادرست است. برعکس، سه کشور اروپایی مکررا به تعهدات خود طبق بند 20 ضمیمه V برجام عمل نکرده‌اند. این عدم انطباق قابل توجه هنوز ادامه دارد.»
نمایندگی ایران در این نامه با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران به‌طور مداوم به تعهدات خود ذیل موافقتنامه‌های پادمان جامع (CSA) از جمله از طریق حداکثر همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای اجرای فعالیت‌های راستی‌آزمایی خود در ایران عمل کرده، نوشت: «تا به امروز، ایران تحت قوی‌ترین راستی‌آزمایی‌ها و فعالیت‌های نظارتی آژانس بوده است.»
سیاسی‌کاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کنار رفتار دوگانه و بدعهدی اروپایی‌ها می‌تواند تغییراتی را در معادلات کلی سیاسی و دیپلماتیک کشورمان در موضوعات هسته‌ای و… در برداشته باشد. تصمیماتی که شاید به همان تغییر دکترین هسته‌ای یا تغییراتی در تعاملات پادمانی را در برگیرد. با این حال باید منتظر واکنش‌های جدی‌تر ایران در روزهای آینده ماند تا درک درست‌تری از این معادله به دست آید.
