فلسفه حجاب، گرم تر کردن حریم خصوصی افراد در خانواده است
ابوالفضل اقبالی پژوهشگر مطالعات جنسیت و خانواده در گفتگو با جوان معتقد است: عفاف یعنی حذف امر غریضی از جامعه و شکل گیری پررنگ روابط صمیمی و عاطفی توام با آراستگی در خانه و در ادامه می گوید: فلسفه حجاب، گرم تر کردن حریم خصوصی افراد در خانواده است.
متن این گفتگو را بخوانید:
شاخص های خانواده سالم چیست؟
شاخص های خانواده سالم لیست بلندی دارد اما اگر بخواهیم محوری ترین مولفه ها را برشماریم باید بگوییم خانواده سالم، خانواده ای است که در آن پیوندهای زناشویی به شدت گرم و مستحکم است و زن و شوهر نسبت به رابطه خود اهتمام جدی دارند. همچنین به لحاظ عاطفی به یکدیگر تعهد و وابستگی دارند و پیوندی عمیقی بین آنها حکمفرماست. افزون بر این، خیانت یا هرگونه خدشه و تزلزل در آن راه ندارد. این مهم ترین عنصر یک خانواده پویا است که زن و شوهر برای یکدیگر باشند و انرژی آنها معطوف به آرامش یکدیگر شود.
نکته دوم این است که در خانواده سالم کارکردهای زن و شوهر در حوزه جنسی و درحوزه عاطفی و مناسبات تربیتی ایفای نقش می کند.خانواده سالم خانواده ای است که در آن نشاط جنسی وجود دارد و شاخص های تربیتی در آن نقش دارد و در آن اختلافات و چالش ها عمق ندارد.
اگرچه چالش جزو جدایی ناپذیر از خانواده است و در همه زندگی ها اختلاف پیدا می شود اما در آن خانواده اختلاف و چالش به بحران تبدیل نمی شود و به تزلتزل نمی رسد و در حد اختلاف باقی می ماند که رفع خواهد شد.
راه های دستیابی به این شاخص ها چیست؟
بخشی به افزایش مهارت در خانواده بر می گردد که زن و شوهر در ابعاد مختلف آگاهی و آموزش ببینند. بخش دیگر ارتقای مهارت های فردی زوجین است و بخش دیگر به فضای اجتماعی اسلم برای زیست اخلاقی سالم بر میگردد. جامعه باید مانع کارکردهای خانواده نباشد و مانع آن نباشد.
به طور مشخص در حوزه زیست جنسی، جامعه باید عاری از امر جنسی باشد تا خانواده بتواند به تنهایی دایرمدار حوزه زیست جنسی افراد باشد.
جامعه ای که در آن عفاف و حجاب حکمفرما نباشد افراد برای دسترسی به نیاز جنسی نیازی به تشکیل خانواده و پایبندی در قالب خانواده ندارند. تسهیل دسترسی به امر جنسی نیاز به تشکیل خانواده را از بین می برد.
وقتی در جامعه راه های دسترسی نامشروع بسته شود، تمایل به تشکیل خانواده افزایش پیدا می کند لذا زمانی که زن و مرد با لحاظ حریم جنسیتی حاضر می شوند و پرده عفاف و حیا بین آنها وجود دارد، خانواده برای نیازها انتخاب می شود روابط را در بستر حریم خصوصی پیش می برند.
درباره نقش عفاف و حجاب در امنیت روحی و روانی خانواده بیشتر توضیح بدهید.
در جامعه ای که افراد همواره در معرض امر جنسی باشند جامعه ای متلاطم به لحاظ روحی و روانی خواهد بود. اراده شارع مقدس هم همین بوده است که با وضع حجاب و حریم تا افراد در فضای عمومی و اجتماعی در معرض مداوم سیگنال های جنسی نباشند و اساسا غریضه را در چارچوب روابط خصوص خانواده پیگیری کنند.
جامعه اگر از عاری سیگنال های اروتیک و جنسی باشد و نیروهای انسانی در جامعه معطوف به پیشرفت علمی جامعه باشند، جامعه پویاتر و با نشاط تر است. در غرب نیز افراد به این نتیجه رسیدند، دانشگاه محیط علم آموزی است و باید استاندارد پوششی داشته باشد و مناسبات میان افراد کنترل شود. آیین نامه های موجود در غرب نیز به این سمت رفت که گرایش افراد در محیط اجتماع را معطوف به علم آموزی کند و حواشی را از آن بزداید. نقش عفاف در اینجا پررنگ است که امر غریضی از جامعه حذف شود و در خانه روابط صمیمی و عاطفی توام با آراستگی پیش برود.
نقش محوری زنان در خانواده چیست و مفهوم آراستگی چگونه باید در خانه و جامعهاز یکدیگر تفکیک شود؟
زنان به دلیل ویژگی رهبری کردن و تاثیرگذاری که در فضای خانواده دارند عامل اصلی آرامش یا تلاطم خانواده هستند. زن اگر در جای خود قرار بگیرد می تواند خانه و خانواده را به نحو احسنت مدیریت کند اما اگر از این چارچوب خارج شود، آسیب هایی را رقم می زند. یکی از مولفه ها این است که جوانب عفاف و حیا در رفتار زن متجلی باشد. اقتضای عفاف و حیا این است که در بیرون از خانواده و در فضای عمومی رعایت حجاب و حیا باشد اما در فضای خصوصی این حجاب را برای همسر خود کنار بگذارد.
برخی افراد این شبهه را مطرح می کنند که موضوع حجاب امر کاملا شخصی است و اساسا هر گونه صحبت و اظهار نظر پیرامون عفاف و حجاب و لطمه به کارکرد خانواده را بی معنی می دانند. چه پاسخی می توان برای این افراد داشت؟
ابتدا باید امر شخصی و امر اجتماعی را جداگانه تعریف کنیم. آنچه که در حیطه رفتار فردی است و پیامد اجتماعی ندارد کاملا فردی است مثل ذائقه غذایی و نماز خواندن که به دیگری بی ربط است اما جوانب عفاف و مولفه های حجاب در حیطه امر فردی محصور نمی ماند. تفاوت موضوع اجتماعی و فردی در پیامد آن است که دقیقا عفاف و حجاب همین پیامد را به دنبال دارد. پیامدهای حجاب غیرقابل انکار است.
آیا عفاف و حجاب در رضایتمندی زوجین از یکدیگر موثر است؟
وقتی جامعه، دار محدودیت ها و حریم ها باشد روابط افراد درون خانواده گرم تر است. فلسفه حجاب این است که حریم خصوصی افراد در خانواده را گرم تر کند. اگر جامعه فضای مملو از سیگنال های جنسی باشد معمولا تمام اهتمام زوجین معطوف به حریم خصوصی نیست و این در مورد مردان پررنگ تر است و در نهایت دود بی عفتی و بی حجابی در چشم زنان جامعه می رود. معمولا خیانت وجهه مردانه تری دارد لذا روابط باز و بدون حریم در جامعه، هم برای خانواده و هم نیاز زنان آسیب زا است.
