ترس از حجاب زن مسلمان

غرب با به کارگیری وسیع رسانه‌ها و بهره‌گیری از رویکردها و تجربه‌های شرق‌شناسانه و استعمارگرانه؛ پدیده «حجاب اسلامی» را به عنوان شاخصی برجسته برای اعمال سیاست «غیریت» سازی میان مسلمانان و جامعه غربی ساخته و گسترش داده است.

ایجاد ذهنیت «من» و «دیگری» یا تولید اجتماعی مفهوم «غیریت» در جهت سیاست فرهنگی استعمارگرایانه خود از این ایدئولوژی نشأت می‌گیرد که فرهنگ تنها همان است که غرب می‌گوید وهرآنچه در خارج از این از فضای نشانه‌ای قرار گیرد «ضد فرهنگ» یا «نافرهنگ» است و به عنوان آشوب، بی‌نظمی، شیطانی یا بدوی و وحشیگری مطرح می‌شود. این نوع رویکرد در معرفی شرق که بیشتر در بازنمایی اسلام و مسلمانان تجلی یافته گسترش یافته است و حجاب زن مسلمان دال مرکزی این رویکرد است.

مسأله حجاب زنان مسلمان یکی از مهم‌ترین چالش‌های مسلمانان با جوامع غربی است. در 15 مارس 2006 ژاک شیراک قانونی را به تصویب رساند که در آن هرگونه علامت خاص دینی در مدارس عمومی ممنوع شود. این علامت شامل صلیب، حجاب اسلامی و کلاه‌های مخصوص است.

پروفسور ژوان والاچ اسکات درباره حجاب به عنوان یک مسئله چالشی در جهان غرب؛ این سوال را مطرح می‌کند که «چه چیزی درباره روسری و حجاب مهم است که آن را یک موضوع مورد مناقشه قرار می‌هد. آیا به این دلیل است که غیرقابل تحمل است؟» او عدم تحمل را این نشانه می‌داند که هویتی مغایر با «هویت غربی» را بازنمایی می‌کند. بنابراین یک امر «غیرقابل تحمل» است.

آلن، در مقاله‌ای تحت عنوان «تفاوت آشکار: حجاب در غرب» ابراز می‎کند: حجاب در قرن بیستم که به قرن ضد سیاست‌های اسلامی شناخته می‌شود، به نشانه تهدیدکننده‌ای تبدیل شده است. این تهدید فراتر از یک تهدید مربوط به تقسیم جامعه مسلمان وغیرمسلمان است بلکه یک تهدید فرهنگی است که می‌تواند مفهوم مقاومت را در روحیه هر انسانی زنده کند.

اسکات، بحث در مورد حجاب اسلامی در غرب را گفتمانی سیاسی می‌داند. معتقد است گفتمان حجاب اسلامی بهترین شیوه برای گفتمان سیاسی در زمینه‌های سیاسی و تاریخی آن است. بنابراین حجاب از نظر او یک گفتمان سیاسی است که این گفتمان ریشه‌های تاریخی و فرهنگی عمیقی داشته و نمی‌تواند به سادگی از میان مسلمانان رخت بربندد.  اگر چنانچه این مسئله از نگاه زنان مسلمان در غرب بررسی شود بیانگر دو بعد مهم سیاسی و فرهنگی – ارزشی است:

1. زنان مسلمان معتقد مدعی هستند پوشیدن حجاب یک هویت دینی است
2. حجاب عفت است که توسط دین مورد تأکید است.

در نشریات غربی؛ شیوه‌های نرم‌افزارانه بازنمایی حجاب با تأکید بر «غیریت سازی» فرهنگی  برای درگیر کردن ذهن جامعه و موضع‌گیریهای بعدی به دیپلماسی رسانه‌ای این نشریات تبدیل شد. نشریه آلمانی «دی ولت» تحت عنوان «مسلمانان حتی برای کشور نمونه کانادا مشکلاتی ایجاد می‌کنند» در مصاحبه‌ای با سرپرست سازمان مهاجران این کشور؛ مسئله حجاب اسلامی در خیابان‌های کانادا را نوعی «مغایرت فرهنگی و هویتی» در نظر گرفته و با گفتن اینکه «در خیابان‌ها این شهر هر روز تعداد بیشتری دختر محجبه دیده می‌شود» در تلاش بوده که این وضعیت را نوعی از تعارض  فرهنگی و هویتی جلوه دهد و این وضعیت را برای کشور کانادا مشکل ساز بداند.

نشریه معروف «واشنگتن پست»  تحت عنوان «آیا از اسلام بترسیم؟» ابراز می‌کند با وجود آنکه زنان مسلمان با حجاب در آمریکا بسیار اندک‌ «کمتر از یک درصد همه زنان مسلمان ساکن آمریکا» هستند؛ اما آنها یکی از توصیفات مسلم بیماری اسلام هراسی‌اند. لذا می‌توان بعنوان یکی از محورهای گفتمان سازی در مورد اسلام هراسی با تأکید بر حجاب اسلامی یک جریان اجتماعی را در جهان جاری کرد.

رسانه‌های غربی موضوع (پان اسلامیسم) و گرایش مسلمانان به بروز هویت اسلامی خود در جوامع غربی را بویژه در میان زنان مسلمان با پوشیدن حجاب اسلامی، به عنوان یک خطر جدی که می‌تواند به شکل یک جریان نرم افزارانه بنیان‌های لیبرالیسم را به خطر بیندازد، به اشکال مختلف مطرح می‌کنند. در همین رابطه با تأکید بر حجاب زنان بعنوان مهمترین نشانه سبک زندگی مبتنی بر هویت اسلامی نشریه آمریکایی «ترامپت» با تیتر «اروپا: واکنش به پیشروی اسلام» نوشت: «نشانه‌ها حکایت از آن دارند که پیشروی ستیزه جویانه «پان اسلامیسم» از هر سمت به درون مرزهای اروپا به حد اشباع رسیده است». این نشریه پیشروی پان اسلامیسم را خطری جدی برای هویت اروپایی دانسته که پوشش زنان و سبک زندگی اسلامی آنان در جامعه موجب سست کردن سنت فرهنگی اروپا خواهد شد.

غرب همواره بر حجاب اسلامی زن مسلمان به مثابه «هویت اسلامی» و بعنوان نشانه‌ای از «تفاوت فرهنگی» با جامعه غربی تأکید دارد و پوشش را خطری بسیار جدی و بعنوان چالشی برای گفتمان‌های حاکم خود نظیر لیبرالیسم و فمینیسم تلقی می‌نماید.

اخبار و گزارش‌های رسانه‌های غربی روش‌های گفتمانی جدیدی را از جمله  در طرح مسئله «حجاب اسلامی» برای تقابل با «هویت اسلامی» در پیش گرفته‌اند چرا که از نظر ایشان «هویت اسلامی» در تقابل با «هویت غربی» است. و دال مرکزی این هویت حجاب زن مسلمان است و در صورت حذف این دال هویت اسلامی باقی نخواهد ماند.

با این نگاه متخاصم بویژه به نظام جمهوری اسلامی ایران همواره تلاش نمودند مسأله حجاب را مورد تهاجم تبلیغاتی قرار دهند تا شايد ما را از ميدان خارج كنند. عليرغم تبليغات آنها، ايران اسلامى و زن مسلمان پايبندى خود را به مسأله‌ى حجاب و حيثيّت اسلامى زن مسلمان و آموزش اسلام در مورد زن، با قدرت و قاطعيّت و روح اعتقاد و اطمينان به خود حفظ كرد و امروز دنياى غرب است كه تدريجاً به سمت حجاب اسلامى متمايل مي‌شود. (از بیانات رهبری در ديدار با جمع كثيرى از زنان (۶۸/۱۰/۲۶))