کشورهایی که اسرائیل را مسلح می‌کنند
با وجود فشارهای بین‌المللی برای تحریم تسلیحاتی، چندین کشور غربی و آسیایی همچنان به فروش سلاح به اسرائیل ادامه می‌دهند. این حمایت‌ها میلیاردها دلار درآمد دفاعی برای صادرکنندگان به همراه دارد.
در دنیای امروز، تجارت تسلیحات به یکی از شاخه‌های مهم اقتصاد بین‌الملل تبدیل شده است. کشورهای مختلف نه تنها از طریق فروش اسلحه درآمدزایی می‌کنند، بلکه سیاست‌های تسلیحاتی آنها تاثیر قابل توجهی بر امنیت منطقه‌ای و جهانی دارد.یکی از موضوعات جنجالی این روزها، مسئله فروش و ارسال تسلیحات به اسرائیل است که همزمان با ادامه جنگ و درگیری در منطقه، توجه رسانه‌ها و نهادهای بین‌المللی را به خود جلب کرده است.اکنون در بحبوحه این درگیری‌ها، سوال اصلی این است که کدام کشورها هنوز به اسرائیل سلاح می‌فروشند و کدام کشورها تحت فشارهای داخلی و بین‌المللی تصمیم به توقف یا محدود کردن این فروش‌ها گرفته‌اند؟ این گزارش، داستان فروش سلاح به اسرائیل را از دید اقتصادی روایت می‌کند و در عین حال نگاه تحلیلی به تصمیمات سیاسی و اقتصادی کشورهای مختلف دارد.
فرانچسکا آلبانیز، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد درباره سرزمین‌های فلسطینی اشغالی، دوشنبه گذشته با انتشار پیامی در پلتفرم «ایکس» (توئیتر سابق) خواستار تحریم‌ها و محاصره بر قراردادهای فروش سلاح به اسرائیل شد. این درخواست پس از حمله نیروهای نظامی اسرائیل به مجتمع پزشکی ناصر در خان یونس جنوب غزه که منجر به کشته شدن ۱۶ خبرنگار و امدادگر فلسطینی به صورت زنده شد، مطرح گردید.آلبانیز این حمله را «کشتار» خواند و افزود که این‌گونه صحنه‌ها بارها و بارها در غزه تکرار می‌شوند و اغلب از دید عموم پنهان مانده و به‌طور کافی مستندسازی نمی‌شوند. او از کشورهای جهان پرسید: «تا کی باید شاهد این فجایع باشید بدون آنکه اقدامی برای توقف آنها انجام دهید؟» همچنین، وی خواستار شکستن محاصره اسرائیل بر غزه و اعمال تحریم‌ها بر معاملات تسلیحاتی این کشور شد.
کشورهایی که فروش سلاح به اسرائیل را متوقف یا محدود کرده‌اند:
۱. انگلیسانگلیس در ۳ سپتامبر ۲۰۲۴ تصمیم به تعلیق جزئی صادرات تسلیحات به اسرائیل گرفت. وزیر امور خارجه بریتانیا اعلام کرد که حدود ۳۰ مجوز از ۳۵۰ مجوز فروش سلاح لغو شده است تا از استفاده تسلیحات بریتانیایی در نقض قوانین بشردوستانه جلوگیری شود. این تصمیم، محدود به حذف برخی قطعات حساس مانند اجزای هواپیماهای F-35 نیست. انگلیس پیش از این نیز سابقه محدود کردن فروش تسلیحات به اسرائیل را داشته و در گذشته به ویژه پس از جنگ‌ها و درگیری‌های سالهای مختلف، محدودیت‌هایی اعمال کرده است. با این حال، روابط نظامی دو کشور اغلب محرمانه است.۲. کاناداکانادا در مارس ۲۰۲۴ صادرات جدید سلاح به اسرائیل را متوقف کرد، هرچند قراردادهای قبلی پابرجا ماندند. این کشور به دلیل وجود شکاف در نظام صادرات سلاح، با مشکلاتی مواجه شد؛ چرا که تسلیحات گاهی از طریق آمریکا به اسرائیل ارسال می‌شوند. در سپتامبر همان سال، کانادا ۳۰ مجوز فروش سلاح را تعلیق کرد و یک قرارداد با شرکت آمریکایی فروش مهمات به اسرائیل را لغو نمود. طی دهه گذشته، صادرات کانادا به اسرائیل بیش از ۱۴۰ میلیون دلار کانادا برآورد شده است.
۳. هلندهلند در فوریه ۲۰۲۴ صادرات قطعات یدکی برای هواپیماهای F-16 و F-35 به اسرائیل را پس از حکم دادگاه متوقف کرد. این تصمیم در پی شکایت سازمان‌های حقوق بشری اتخاذ شد. با این حال، صادرات کالاهای با کاربرد دوگانه (نظامی و غیرنظامی) به اسرائیل ادامه دارد. همچنین، صادرات هلند به فرانسه و آلمان و سپس به آمریکا منجر به انتقال برخی تجهیزات به اسرائیل می‌شود.۴. اسپانیاوزیر امور خارجه اسپانیا در ژانویه ۲۰۲۴ اعلام کرد که کشورش از آغاز جنگ تسلیحاتی به اسرائیل نفروخته، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که ذخیره‌سازی مهمات به ارزش نزدیک به ۱ میلیون یورو در نوامبر ۲۰۲۳ به اسرائیل انجام شده است. در سالهای اخیر صادرات تسلیحات اسپانیا به اسرائیل بالغ بر ۲۵ میلیون دلار بوده است.۵. بلژیکدو منطقه بروکسل و والونیا در فوریه ۲۰۲۴ صادرات تجهیزات نظامی به اسرائیل را ممنوع کردند. این سیاست بر اساس توافق‌های قبلی از سال ۲۰۰۹ بوده است، ولی گزارش‌هایی حاکی از عبور تجهیزات نظامی از فرودگاه‌های بلژیک به مقصد اسرائیل وجود دارد. در ماه می ۲۰۲۴ بلژیک عبور سلاح‌ها از قلمروش به اسرائیل را نیز ممنوع کرد.
۶. ژاپندر فوریه ۲۰۲۴، شرکت ژاپنی “ایتوشو” همکاری خود با شرکت اسرائیلی “البيت سیستمز” برای تولید سلاح را پس از درخواست وزارت دفاع ژاپن پایان داد. این اقدام بخشی از واکنش به حکم دادگاه بین‌المللی لاهه برای توقف فوری درگیری‌ها در غزه بود.۷. آلماندر ۹ اوت ۲۰۲۵، آلمان اعلام کرد که تامین تسلیحات برای استفاده در نوار غزه را متوقف می‌کند، اقدامی که پس از اعلام برنامه اشغال شهر غزه توسط اسرائیل اتخاذ شد. آلمان پیش‌تر دومین صادرکننده بزرگ تجهیزات نظامی به اسرائیل بود و این تغییر موضع، تحولی بزرگ در سیاست دولت برلین محسوب می‌شود.
کشورهایی که همچنان به رژیم اسرائیل تسلیحات می‌فروشند
1. ایالات متحده آمریکابزرگ‌ترین تأمین‌کننده تسلیحات به اسرائیل است و ۶۹٪ واردات سلاح‌های اصلی اسرائیل بین سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ را تأمین کرده است.کمک‌های نظامی سالانه بیش از ۳ میلیارد دلار است که بخشی برای برنامه‌های دفاع موشکی مانند «گنبد آهنین» اختصاص یافته است.آمریکا تسلیحات پیشرفته‌ای مانند جنگنده‌های اف-۳۵ را به اسرائیل فروخته و بسیاری از شرکت‌های بزرگ دفاعی این کشور مانند لوکهید مارتین، بوئینگ و جنرال داینامیکس در این زمینه فعال هستند.2. آلماندومین صادرکننده بزرگ تسلیحات به اسرائیل است و ۳۰٪ واردات اسلحه اسرائیل را بین سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ تأمین کرده است.صادرات آلمان شامل زیردریایی، کشتی‌های نظامی، موتورهای تجهیزات نظامی و تورپید است.در سال ۲۰۲۲ قرارداد خرید سه زیردریایی پیشرفته به ارزش ۳.۳ میلیارد دلار بسته شده است.در سال ۲۰۲۳ صادرات نظامی آلمان به اسرائیل افزایش چشمگیری یافت و به ۳۶۱ میلیون دلار رسید.شرکت‌های معروف شامل راین‌میتال و تیسن‌کروپ هستند.
3. ایتالیاسومین صادرکننده اصلی تسلیحات است، اما تنها ۰.۹٪ واردات اسرائیل بین ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ را تشکیل می‌دهد.صادرات ایتالیا شامل هلیکوپتر و توپخانه دریایی است و این کشور در پروژه تولید جنگنده اف-۳۵ شریک است.شرکت اصلی تسلیحات ایتالیا «لیوناردو» است که توپ‌های دریایی و تجهیزات نظامی دیگر را به اسرائیل می‌فروشد.4. بریتانیاصادرات نظامی به اسرائیل در سال ۲۰۲۲ حدود ۵۵ میلیون دلار بود که در ۲۰۲۳ به ۲۴.۲ میلیون دلار کاهش یافت.در دوره اکتبر ۲۰۲۳ تا می ۲۰۲۴، بریتانیا ۴۲ مجوز صادرات تجهیزات نظامی صادر کرد.شرکت‌های بزرگ بریتانیایی شامل بی‌ای‌ای سیستمز و رولز-رویس هستند که تجهیزات مهمی برای تانک‌های اسرائیلی فراهم می‌کنند.5. فرانسهصادرات اسلحه فرانسه به اسرائیل به طور کلی غیرشفاف است اما در ۲۰۲۳ حدود ۳۳ میلیون دلار بوده است.شرکت «تالیس» تجهیزات پهپادی به اسرائیل می‌فروشد و همکاری‌هایی با شرکت‌های اسرائیلی دارد.افشای فروش تجهیزات نظامی از سوی برخی شرکت‌های فرانسوی جنجال‌ساز شده است.6. هندبزرگ‌ترین مشتری محصولات نظامی اسرائیل است و ۳۷٪ صادرات صنایع دفاعی اسرائیل بین ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ را به خود اختصاص داده است.همکاری نزدیک در زمینه تولید تجهیزات هوشمند نظامی و قطعات مهم برای تسلیحات اسرائیلی وجود دارد.
7. صربستاندر مارس ۲۰۲۴، شرکت دولتی «یوگوایم‌پورت» صربستان اسلحه به ارزش ۱۵ میلیون دلار به اسرائیل صادر کرد.این کشور در زمینه تولید مهمات و قطعات نظامی فعالیت دارد اما جزئیات این همکاری‌ها محرمانه باقی مانده است.8. سوئدصادرات سوئد به اسرائیل در مجموع بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ حدود ۱.۵۳ میلیون دلار بوده که بیشتر مربوط به تجهیزات کنترل و نظارت است.در ۲۰۲۳، قرارداد ده سالهای با شرکت‌های دفاعی اسرائیل امضا شده است.9. دانمارکصادرات تجهیزات نظامی به اسرائیل بین ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ بیش از یک میلیون دلار بوده است.برخی از قطعات مهم برای جنگنده‌های اف-۳۵ که در اسرائیل استفاده می‌شود، از دانمارک تأمین شده‌اند.فشارهای داخلی و شکایت‌هایی علیه دولت دانمارک به دلیل فروش تسلیحات به اسرائیل مطرح شده است.
