طرح چینی که سلطه دلار را به چالش کشید
کشورهای در حال توسعه به‌طور فزاینده‌ای در حال کاهش اتکا به بدهی‌های دلاری و گرایش به ارزهایی با بهره پایین مانند یوان چین و فرانک سوئیس هستند.این تحولات در واکنش به افزایش نرخ بهره تعیین‌شده توسط فدرال رزرو آمریکا و فشارهای ناشی از هزینه بالای تأمین مالی دلاری شکل گرفته است.روزنامه فایننشال تایمز انگلیس گزارش […]
کشورهای در حال توسعه به‌طور فزاینده‌ای در حال کاهش اتکا به بدهی‌های دلاری و گرایش به ارزهایی با بهره پایین مانند یوان چین و فرانک سوئیس هستند.این تحولات در واکنش به افزایش نرخ بهره تعیین‌شده توسط فدرال رزرو آمریکا و فشارهای ناشی از هزینه بالای تأمین مالی دلاری شکل گرفته است.روزنامه فایننشال تایمز انگلیس گزارش داد که کشورهایی مانند کنیا، سریلانکا و پاناما در حال تبدیل بخشی از بدهی‌های دلاری خود به ارزهای ارزان‌تر هستند تا فشار مالی بر دولت‌ها کاهش یابد و بودجه‌های اضطراری خود را مدیریت کنند.
دلار گران و تأمین مالی دشوار
آرمندو آرمینتا، معاون بخش تحقیقات اقتصاد جهانی در شرکت سرمایه‌گذاری AllianceBernstein، در این خصوص گفت: «سطح بالای نرخ بهره و شیب تند منحنی بازدهی اوراق خزانه آمریکا، تأمین مالی دلاری را برای کشورهای در حال توسعه دشوار کرده است؛ حتی وقتی تفاوت نرخ سود نسبتاً پایین است.»به گفته او، این کشورها به دنبال گزینه‌های ارزان‌تر و پایدارتر هستند تا فشار مالی را کاهش دهند.اکثر این اقدامات موقتی تلقی می‌شوند و کشورها برای تمرکز بر کاهش نیازهای تأمین مالی فوری خود این تغییرات را اعمال کرده‌اند.
نقش برنامه «یک کمربند، یک جاده»
بخش دیگری از حرکت به سمت یوان چین، به برنامه بین‌المللی «یک کمربند، یک جاده» مرتبط است که طی آن چین میلیاردها دلار به کشورهای در حال توسعه برای پروژه‌های زیرساختی اختصاص داده است.کشورهایی مانند کنیا و سریلانکا در حال تبدیل بخشی از بدهی‌های دلاری خود به یوان چین هستند، زیرا هزینه تأمین مالی دلار به‌طور محسوسی افزایش یافته و انگیزه برای تغییر ارز قوی‌تر شده است.ثیلینا باندواوالا، اقتصاددان شرکت Frontier Research در کلمبو، به فایننشال تایمز گفت: «به نظر می‌رسد هزینه بالای تأمین مالی اصلی‌ترین دلیل گرایش به یوان باشد.»
محدودیت‌های بدهی به یوان
با وجود این حرکت، استفاده از یوان یا فرانک سوئیس هنوز محدود است. یوفان هوانگ، پژوهشگر ابتکار چین–آفریقا در دانشگاه جانز هاپکینز، تأکید کرد: «هنوز بسیاری از کشورها به دلیل کمبود درآمد صادراتی به این ارزها، در استفاده گسترده از یوان یا فرانک تردید دارند و اغلب تصمیم‌گیری‌ها بر اساس هر مورد به صورت جداگانه انجام می‌شود.»کشورها همچنین برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز ناچار به استفاده از مشتقات مالی هستند.
نمونه‌های موفق: پاناما و کلمبیا
در جولای ۲۰۲۵، پاناما معادل ۲.۴ میلیارد دلار وام به فرانک سوئیس دریافت کرد تا کسری بودجه خود را مدیریت کند و از کاهش رتبه اعتباری جلوگیری کند. وزیر دارایی پاناما، فیلیپه چپمن، اعلام کرد: «دستیابی به تأمین مالی ارزان‌تر بیش از ۲۰۰ میلیون دلار صرفه‌جویی به همراه داشت و این وام‌ها به‌طور کامل بیمه شده‌اند.»پاناما با این اقدام، مدیریت بدهی‌های خود را به یورو و فرانک سوئیس متنوع کرد تا وابستگی به بازار دلار کاهش یابد.کلمبیا نیز در مسیر مشابهی حرکت می‌کند و با وام‌های فرانک سوئیس با نرخ ۱.۵٪ در حال بازخرید بدهی‌های دلاری با نرخ ۷ تا ۸٪ است. به گفته اندرس باردو، رئیس استراتژی اقتصاد کلان در XP Investments، استفاده از فرانک سوئیس می‌تواند هزینه بهره را کاهش دهد، اما جایگزین دسترسی به بازار بزرگ دلاری نیست.
رشد بدهی به یورو در شرکت‌ها
شرکت‌های فعال در بازارهای نوظهور نیز امسال به طور قابل توجهی سندهای بدهی به یورو صادر کرده‌اند و حجم آن تا ژوئیه ۲۰۲۵ به ۲۳۹ میلیارد دلار رسید. در حالی که حجم کل بدهی شرکت‌ها به دلار حدود ۲.۵ تریلیون دلار است.تکی هورتچوی، مدیر ارشد پرتفوی در Impax Asset Management گفت: «امسال انتشار اوراق یورویی سریع‌تر از دلار رشد کرده و کشورهای آسیایی حدود یک‌سوم این اوراق را منتشر می‌کنند، که نسبت به ۱۰–۱۵٪ پانزده سال پیش افزایش قابل توجهی دارد.»
این تحولات نشان می‌دهد که وابستگی کشورهای در حال توسعه به دلار آمریکا با افزایش نرخ بهره و هزینه‌های بالای تأمین مالی، در حال کاهش است. حرکت به سمت ارزهای کم بهره و پایدارتر مانند یوان و فرانک سوئیس نه تنها فشار مالی بر دولت‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه نشانگر تلاش برای استقلال اقتصادی و دور شدن از سلطه دلار است.در واقع، کشورهای در حال توسعه با این اقدامات، داستانی جدید در مدیریت بدهی‌ها و برنامه‌ریزی مالی هوشمندانه را رقم زده‌اند و مسیر تازه‌ای برای ثبات اقتصادی و کاهش فشارهای بین‌المللی ایجاد کرده‌اند.
