حیله معاویه‌ای آل‌سعود
آل‌سعود با سرمایه‌گذاری هنگفتی، سریال «معاویه» را به ابزاری برای تحریف تاریخ و مهندسی افکار عمومی تبدیل کرده است؛ تلاشی رسانه‌ای برای تطهیر یک چهره بحث‌برانگیز در جهان اسلام در راستای موقعیت سیاسی خود.
این روزها که سریال «معاویه» با حمایت مالی ۱۰۰ میلیون دلاری عربستان و آل‌سعود از پلتفرم‌های سعودی منتشر می‌شود، انتقادات گسترده‌ای را در میان کشورهای مسلمان برانگیخته است؛ انتقاداتی از جنس اعتقادی و سیاسی.چرا پخش این سریال هم‌زمان با تحولات منطقه انجام شد؟در همین هفت قسمتی که از این سریال پخش شده، آل‌سعود تلاش کرده است چهره‌ای تطهیرشده، شجاع و مسلمان از معاویه، صحابه پیامبر اکرم (ص)، ارائه دهد. عربستان که خود را ام‌القرای جهان اسلام می‌داند، 2 سال از انتشار این سریال خودداری کرده بود و امسال، هم‌زمان با تحولات جهان اسلام، از جمله اتفاقات سوریه، فلسطین و لبنان، اقدام به پخش آن کرده است.در این برهه، باز هم نام «مسجد اموی» در دمشق در فضای مجازی بر سر زبان‌ها افتاده است. حتی رئیس‌جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، گفته بود که «نماز خواندن من در مسجد امویان نزدیک است.»آل‌سعود ۱۰۰ میلیون دلار هزینه کرده است تا از طریق این سریال، تصویری متفاوت از معاویه ارائه دهد؛ همان‌گونه که خود او در دوران حکومتش از ابزارهای قدرت، تزویر و رسانه سنتی دوران خود برای تحقق اهداف خود بهره می‌برد.ابزاری برای شکل‌دهی افکار عمومیاین سریال، همچون بسیاری از آثار تاریخی بحث‌برانگیز، فراتر از یک روایت صرفاً تاریخی است و به یک ابزار رسانه‌ای در جهت شکل‌دهی به افکار عمومی و منافع سیاسی تبدیل شده است. سرمایه‌گذاری هنگفت عربستان در این پروژه نشان می‌دهد که آن را نه صرفاً یک درام تاریخی، بلکه یک پروژه استراتژیک می‌داند.
تربیت مردم برای سکوتحجت‌الاسلام حامد کاشانی در جلسه‌ای که شب پنجم ماه مبارک رمضان در مسجد ارک برگزار شد، درباره اهداف آل‌سعود از تولید این سریال گفت: «حکومتی که ۱۰۰ میلیون دلار برای ساخت سریالی درباره معاویه هزینه می‌کند، هدفش این است که ملت خود را به گونه‌ای تربیت کند که در برابر فجایع غزه سکوت کنند.»این اظهارنظر نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری‌های کلان در پروژه‌های رسانه‌ای، مانند ساخت سریالی با محوریت یک شخصیت تاریخی، می‌تواند به عنوان ابزاری برای جهت‌دهی به دیدگاه‌ها و نگرش‌های عمومی مورد استفاده قرار گیرد. بازنمایی مجدد چهره‌هایی همچون معاویه، می‌تواند روایات تاریخی را در جهت مشروعیت‌بخشی به سیاست‌های جاری تغییر دهد. هنگامی که رسانه‌ها تصویری مثبت از گذشته ارائه دهند، دیدگاه بسیاری نسبت به شخصیت‌ها و وقایع تاریخی تغییر کرده و حتی کاملاً مثبت می‌شود.برجسته‌سازی و انحراف افکار عمومییکی از استراتژی‌های شناخته‌شده در سیاست‌های فرهنگی، استفاده از روایت‌های تاریخی برای منحرف کردن افکار عمومی از مشکلات معاصر است. پروژه‌های فرهنگی با بودجه‌های کلان که به بازآفرینی روایت‌های تاریخی می‌پردازند، ممکن است هدفشان منحرف کردن توجه عمومی از مسائل مهم و بحرانی روز باشد.در این حالت، سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری در ساخت این سریال، نه‌تنها به بازتولید یک روایت تاریخی خاص می‌انجامد، بلکه می‌تواند به نوعی موجب کاهش حساسیت عمومی نسبت به فجایع روزمره جهان اسلام شود. این سرمایه‌گذاری رسانه‌ای بخشی از استراتژی‌های کلی عربستان برای تقویت موقعیت سیاسی خود و انتقال پیام‌های ایدئولوژیک به جامعه است.
