آیت‌الله آل‌هاشم، مرکز ثقل وحدت مردم تبریز

آیت‌الله آل‌هاشم 10 خرداد 96، با حکم رهبر انقلاب اسلامی به‌عنوان نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز منصوب شد. رهبری در حکم خود نوشت؛ «از جنابعالی انتظار می‌رود که با سلوک صمیمانه و تلاش خردمندانه با آن مردم مؤمن و پرانگیزه و شجاع که گام‌های بلندشان در مجاهدت‌های بزرگ در همه‌ دوران‌ها، کم‌نظیر است، به‌ویژه با قشر جوان انقلابی و پرشور، جایگاه معتبر امامت جمعه را بیش از پیش در خدمت پیشرفت‌های فکری و عملی انقلاب قرار دهید.» شهید آل‌هاشم دقیقا مصداق آن چیزی شد که رهبر انقلاب از او خواست و انتظار داشت؛ یعنی احیای نهاد نماز جمعه.

اسلام اساسا یک دین اجتماعی است و نهاد نماز جمعه هم یکی از ارکان اصلی این بُعد اجتماعی اسلام به حساب می‌آید؛ اما مسأله‌ای که بروز پیدا کرد، تبدیل شدن نهاد نماز جمعه به یک نهاد بروکراتیک و اداری بود، درحالی‌که نهاد امام جمعه صرفا یک نهاد عبادی برای برگزاری نماز جمعه نیست، بلکه محل تجلی اسلام اجتماعی است.

شهید آل‌هاشم توانست در نهاد نماز جمعه این کارکرد را به منصه ظهور برساند؛ به همین خاطر، آل‌هاشم تبدیل به امام شنبه شد.

اگر برای برخی امامت جمعه بعد از اقامه نماز جمعه تمام می‌شد، کار شهید آل‌هاشم تازه بعد از نماز جمعه شروع می‌شد؛ یعنی تازه بعدازظهر جمعه کارکرد امام جمعه شهید ما شروع می‌شود. حضور در جشنواره‌های فرهنگی، بازار تبریز و هر جمع و اجتماع دیگر، یکی از کارکردهای شهید آل‌هاشم بود.

شهید آل‌هاشم اولین امام جمعه‌ای بود که دستور داد نرده‌های مصلی که بین مردم و مسئولان فاصله ایجاد می‌کرد، برداشته شود. او مکرر به بازار و کسبه آن سر می‌زد و جویای وضعیت اقتصادی شهر می‌شد و حتی کسبه منصف و باسابقه را تشویق می‌کرد. خود بدون فاصله‌ای از مردم برای خرید مایحتاج زندگی خانواده به مغازه‌ها و حتی نانوایی می‌رفت. بدون تکلف سوار مترو و تاکسی می‌شد و بدون وجود فاصله‌ای، از حال مردم و مشکلاتشان خبردار می‌شد، به استادیوم یادگار امام برای حمایت از تیم محبوب فوتبال آذری‌ها می‌رفت و همه این‌ها را در کنار رسیدگی به حال بیماران، مجروحان جنگ، خانواده‌های حاشیه‌نشین تبریز و کودکان بهزیستی انجام می‌داد.

او در عین حال، با حضور در مساجد محله‌های مختلف تبریز، پشت سر امامان جماعت مساجد نماز می‌خواند. بدون شک شهید آیت‌الله آل‌هاشم، امام جمعه تبریز و نماینده ولی فقیه آذربایجان شرقی، مسئولی در تراز انقلاب بود، جهادی خدمت کرد، مردمی بود و قلب‌های مردم دیار آذربایجان را ربود و به شهادت رسید.

سر این‌که شهید آل‌هاشم متمایز شد، در این نکته نهفته بود که فهم دقیقی از نهاد امام جمعه داشت و توانست بخش‌هایی از کارکرد این نهاد را متجلی کند. خود را برکنار از مردم قرار نداد، بلکه همواره در بین مردم بود. او به راستی امام جمعه نبود، بلکه امام تمام روزها بود. به همین خاطر، محبوب مردم تبریز بود. خنده‌اش بر دل مردم می‌نشست و مردم در خنده‌هایش، خود او را می‌دیدند، نه مسئولی که نسبت و ربطی به او ندارد.

واقعا چند امام جمعه داریم که در استادیوم حضور پیدا کند. واقعا چند امام جمعه داریم که نگاه منفی نسبت به این فضاها نداشته باشد و با عدم حضور در این فضاها، خیال خود را راحت کند. شهید آل‌هاشم امام جمعه نبود، او امام شنبه بود.